Lüks Tüketimin Geleceği

Dijitalleşmenin artmasıyla lüks hizmetlerin çehresi de değişiyor. Peki, gelecekte bizleri neler bekliyor?

İnsanın hayatını sürdürmesi için gerekli, mecburi olmayan şeylere “lüks” denir. Neyin lüks olduğu herkese göre değişebilmekle beraber bizim burada bahsedeceğimiz lüks; çekici, merak uyandıran, ilk-öncü-tek-en özellikleri nedeniyle ayrıcalıklı, ender bulunan olma hissini tatmin eden arzu nesnelerini kast ediyor olacak. Böyle bakınca, sadece çok pahalı ürün ve hizmetler değil, lüks duygusu yaratan kitlesel markalar da bu kategoriye girebilir.

İşte bu açıklamalar ışığında lüks pazarına baktığımızda otomobil ve çeşitli taşıtlar, seyahat/konaklama ve kişisel ürün/hizmetler, dünyadaki toplam lüks tüketiminin %80’inden fazlasını oluşturuyor. Lüks piyasasının 2018’de %5 artarak tahminen 1,2 trilyon Euro’ya ulaştığı ve daha da yükselme yönünde bir ivme sergilediği gözlemleniyor. En özet ifadeyle, lüks tüketim gelecekte artacak. Bunu söyleten belirgin trendler, gelişmeler şunlar;

1- Genel olarak, lüks tüketimini, pazar gelişimini etkileyenler Avrupa, ABD ve Japonya olarak öne çıkarken, son yıllarda Çinli lüks tüketicileri de devreye girdi. Bu, hem Çinlilerin küresel ölçekte lüks harcama paylarının artmasına hem de tüm küresel lüks pazarının büyümesine neden oldu.

2- 2018’de, Avrupa’da güçlü para birimleri turistlerin satın alma gücünü sınırladığı için bir miktar gerileme olsa da keskin bir negatif ivme gerçekleşmedi. Amerika’da ise lüks satışlar %5 büyüyerek, 80 milyar Euro’ya ulaşırken, güçlü dolar nedeniyle Asya ve Latin Amerika’dan gelen turistlerin harcamaları azaldı. Japonya’da da lüks satışların artış hızı yavaşladı.

3- Perakendede lüks artmaya devam ederken, asıl sıçrama e-ticarette yaşandı. 2018’de çevrimiçi lüks tüketim satışları %22 (ki bu yaklaşık 27 milyar Dolar tutarında ve tüm lüks pazarının %10’u kadar) arttı. 2018’de aksesuarlar, lüks tüketimde hem konvansiyonel ham de çevrimiçi kanallarda başı çekmeye devam etti. Güzellik, mücevher ve saat gibi daha rekabetçi, satışı zor kategorilerin ise çevrimiçindeki satışları yükselişe geçti. Lüks satışlar için en büyük çevrimiçi kanallar, markaların kendi internet siteleri ve perakendecilerin internet siteleri olurken, lüks ürünler için ikinci el pazarına odaklı çevrimiçi platformlar da Avrupa’da oldukça güçlü bir büyüme yakalayıp, yepyeni bir alan daha yarattı (22 milyar Euro).

4- Lüks tüketiciler gençleşmeye ve çeşitlenmeye başladı. Y ve Z kuşağı 2018’de lüks tüketicilerin %47’sini ve lüks alımların da % 33’ünü oluşturarak tüm pazarın büyümesine en önemli katkıyı veren gruplar oldu. Bunun üzerine lüks markalar pazarlama ve ürün/hizmet stratejilerini genç tüketicilerin tercihlerini de dikkate alarak yapmaya odaklandı. Yaşın yanı sıra Müslüman tüketicilerin artışıyla onlar tarafından giyilebilecek giysilerden oluşan lüks hazır giyim sektörü ve büyük bedenleri de de hedefleyen kapsayıcı moda ve lüks kategoriler de gelişmeye başladı.

5- Lüks tüketimin 2025’e kadar yıllık %3 ila %5 oranında büyüme ile devam edeceği ve 365 milyar Euro değerinde bir artışa yol açacağı öngörülüyor. Sosyopolitik koşullar, ticari politikalar ve ekonomik durgunluklar lüks tüketiminde dalgalanmalara neden olsa da asla durması ya da yok olması beklenmiyor.

Dünyayı etkisi altına alan, bilim ve teknolojinin tetiklediği yepyeni bir çağa, siber dünyaya geçiş; kuşkusuz lüks tüketimi de etkileyecek. Dijital dönüşüm, yapay zekâ, sanal gerçeklik, hologramlar, robotlar, genetik ve nano teknolojilerle iyice hızlanan buluşlar, malzeme ve gıda mühendisliği alanındaki icatlar, iklim değişikliği, demografik farklılaşmalar, kültürel, ekonomik, psikolojik, sosyolojik dönüşümler; tüketici ihtiyaçlarını, alışkanlık ve tercihlerini görülmemiş ölçüde farklılaştıracak. İnsanlar daha az çalışıp, daha fazla lüks tüketime ve eğlenceye zaman ayırabilecekler. Lüks tüketim kategorilerine giderek artan oranda teknoloji ile iç içe geçmiş ürünler, deneyimler eklenecek. Bu alanda çalışanlar sundukları ürün ve hizmetleri teknoloji ile iyice uçuk, tekil ve kişiye özgü hale getiremezlerse yok olacaklar. Yerlerini hızla yeniçağın lüks markaları alacak.

Lüks sektöründeki öngörülen gelişmeler:

• Lüks ve özel partilerde dünyaca ünlü sanatçıları, parti sahibine göre uyarlanmış şarkı, dans ve gösterilerle holografik, sanal gerçeklik uygulamaları olarak telif hakları ödenerek kiralamak.
• Üzeri tamamen giyilebilir teknoloji ile donanmış özel giysiler, kullanıcısının üzerindeki renge ve desene bürünebilen otomobiller, araçları ve bunların yazılımlarını ve malzemelerini satmak.
• 3D teknolojileri ile akla hayale gelmeyecek, anlık lüks deneyimlerde sınır tanımaz ürün/hizmetler geliştirilecek. Giyilebilen, yenebilen, içinde yaşanabilen türlü 3D tasarım ve uygulama lüks pazarında yepyeni kulvarlar açacak. Kültleşmiş lüks markalar buralarda konuşlanamazlarsa yok olacak, sıradanlaşacaklar.
• Lüks tanımı ile ayrıştırılan ve kullanımı sınırlandırılan platformlar ve bunlara üyelikler çoğalacak. Bugünün lüks kulüpleri, siber dünyada da gelişecek.
• Yeniçağ, her şeyde olduğu gibi lüksün de tanımını, yapısını değiştirecek. Yaratıcılık, bu alanda da çığır açıcı, dudak uçuklatıcı yeniliklerle insanları şaşırtacak. Lüks tüketimin geleceği yepyeni lükslerle gelecek.

Fütürist, ekonomist ve yazar Ufuk Tarhan, M-GEN Gelecek planlama Merkezi’nin kurucusu, eski Fütüristler Derneği başkanı ve Türkiye’nin ilk ve tek fütürist kadın konuşmacısı.